• 
• 
• 
•  

 

1. Ο Άγιος Δημήτριος στην τέχνη του Αγίου Όρους (2005)

Το 2005, έτος συμπλήρωσης 1.700 χρόνων από τον μαρτυρικό θάνατο του Θεσσαλονικέα Μυροβλύτη αγίου της πόλης, ολοκληρώθηκε η αντιπροσωπευτική (πλέον των 150) καταγραφή των απεικονίσεων του αγίου Δημητρίου σε μνημειακά σύνολα και σε λοιπά έργα τέχνης όλων των αθωνικών καθιδρυμάτων, και δημοσιεύτηκε ο τόμος Ο άγιος Δημήτριος στην τέχνη του Αγίου Όρους.

 

2. Βασίλι Γκρηγόροβιτς Μπάρσκι, Τα ταξίδια στο Άγιον Όρος, 1725-1726 , 1744-1745 (2009)

Υποδειγματική έρευνα και δημοσίευση των αρχειακών καταλοίπων του ακαδημαϊκού Παύλου Μυλωνά αναφορικά με τα εκτεταμένα για τον ιερό αυτό τόπο. Σε συνεργασία με το Μουσείο Μπενάκη, όπου θησαυρίζεται το πολύτιμο αρχείο του αείμνηστου και ακάματου αγιορείτη μελετητή, η Αγιορειτική Εστία έφερε στο φως το πολύμοχθο έργο στην έκδοση του 2009 "Βασίλι Γκρηγόροβιτς Μπάρσκι, Τα ταξίδια στο Άγιον Όρος, 1725-1726 , 1744-1745", με την φροντίδα του ακαδημαϊκού Παύλου Μυλωνά, το οποίο, εκτός από την επιμελημένη μετάφραση της Ε. Στεργιοπούλου, περιελάμβανε και σχόλια του ίδιου πάνω στο πρωτότυπο κείμενο του Ουκρανού περιηγητή του 18^ου αιώνα.

 

3. Ευρετήριον της Μνημειακής Ζωγραφικής του Αγίου Όρους. 10^ος-17^ος αιώνας, α΄ τόμος (2010)

Καρπός της συνεργασίας της Αγιορειτικής Εστίας και της Ακαδημίας Αθηνών υπήρξε μια έκδοση σταθμός στις σύγχρονες αθωνικές, και όχι μόνον, εκδόσεις. Το πόνημα των δύο επιστημονικών συνεργατών της Αγιορειτικής Εστίας, Νίκου Τουτού και Γιώργου Φουστέρη με τίτλο Ευρετήριον της Μνημειακής Ζωγραφικής του Αγίου Όρους. 10^ος-17^ος αιώνας, α΄ τόμος, έκδοση του 2010, περιελάμβανε την αναλυτική καταγραφή και αποτύπωση όλων των εικονογραφικών προγραμμάτων των τοιχογραφημένων συνόλων των αθωνικών μνημείων από την ίδρυση του Αγίου Όρους μέχρι και το 1700, εργασία που διήρκησε, με τη σχετική ευλογία και άδεια της Ιεράς Κοινότητας και των Ιερών Καθιδρυμάτων, πλέον των τριών χρόνων.

 

4. Το Άγιον Όρος στον 15^ο και 16^ο αιώνα (2011)

Ένα “επιστημονικό οδοιπορικό” από αναγνωρισμένους επιστήμονες σε ποικίλες όψεις της πνευματικής, καλλιτεχνικής ζωής, αλλά και του σύνθετου και ενδιαφέροντος ιστορικού πλαισίου της πρώιμης μεταβυζαντινής περιόδου, εντός του οποίου αλληλεπιδρώντας οι πρωταγωνιστές, επώνυμοι και ανώνυμοι, έδρασαν και δημιούργησαν, περιλήφθηκε στην έκδοση "Το Άγιον Όρος στον 15ο και 16ο αιώνα. Πνευματικός βίος - Ιστορία - Τέχνη", η οποία συνόδεψε και την ομώνυμη έκθεση.

 

5. Το Άγιον Όρος στα χρόνια της Απελευθέρωσης (2012)

Το 2012, με την ευκαιρία της συμπλήρωσης εκατό χρόνων από τη σχεδόν ταυτόχρονη με τη Θεσσαλονίκη απελευθέρωση του Αγίου Όρους (4 Νοεμβρίου 1912), πολυμελής επιστημονική ομάδα με την εποπτεία και τον συντονισμό του Κ. Χρυσοχοΐδη, Διευθυντή του Ινστιτούτου Ιστορικών Ερευνών (Τομέας Βυζαντινών Ερευνών) του Ε.Ι.Ε., πραγματοποίησε πρωτογενή αναδίφηση σε πηγές και αρχειακό υλικό εντός και εκτός Αγίου Όρους. Καρπός της εν λόγω έρευνας υπήρξε το επετειακό αφιέρωμα Το Άγιον Όρος στα χρόνια της Απελευθέρωσης, με αξιόλογα κείμενα που καλύπτουν όλες τις πτυχές της ταραχώδους αυτής εποχής τόσο στον Άθω όσο και στον ευρύτερο βαλκανικό χώρο.

 

6. Των εν Άθω Αγίων ο Χορός, Αγιορειτικόν Πανάγιον (2013)

Άξιο μνείας είναι το πολυετές πρόγραμμα αγιολογικής έρευνας με πλήρη βιβλιογραφική παράθεση, σε συνεργασία με καθηγητές και διδάκτορες της Θεολογικής Σχολής του ΑΠΘ και με την επιστημονική επιμέλεια του καθηγητή Σ. Πασχαλίδη, αποτέλεσμα του οποίου είναι το περισπούδαστο έργο Των εν Άθω Αγίων ο Χορός, Αγιορειτικόν Πανάγιον.

 

7. Έρευνα για τα κεραμεικά Ιζνίκ στο Άγιον Όρος (σε εξέλιξη)

Η έρευνα των κεραμεικών ΙΖΝΙΚ σε Μονές του Αγίου Όρους έχει προχωρήσει σε μεγάλο βαθμό. Ο κ. Πασχάλης Ανδρούδης, Λέκτορας Βυζαντινής Αρχαιολογίας και Τέχνης στο Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας του ΑΠΘ έχει πραγματοποιήσει επιτόπιες έρευνες εντός του Αγίου Όρους και μαζί με τους μεταπτυχιακούς συνεργάτες του έχουν καταγράψει τα πρώτα στοιχεία. Τα μέχρι τώρα αποτελέσματα της έρευνας τους, είχαμε τη δυνατότητα να μάθουμε από την συμμετοχή της ομάδας του, στο Πρώτο Διεθνές Επιστημονικό Εργαστήριο της Αγιορειτικής Εστίας, τα οποία παρουσιάστηκαν σε συνεργασία με την κα. Ναταλία Πούλου-Παπαδημητρίου, Αναπληρώτρια καθηγήτρια Βυζαντινής Αρχαιολογίας και Τέχνης στο Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας του ΑΠΘ, η οποία προΐσταται της έρευνας. Για το έτος 2017, θα συνεχιστεί η έρευνα και καταγραφή στα Ιερά Καθιδρύματα του Αγίου Όρους που έχουν δηλώσει συμμετοχή στο Πρόγραμμα και με την ολοκλήρωση αυτής της Α' φάσης θα συνταχθεί η πρόταση για τις επόμενες φάσεις (έκθεση, κατάλογος, κλπ.).