Η Αγιορειτική Εστία
είναι Αστική μη Κερδοσκοπική Εταιρεία που ιδρύθηκε το 2000 από τον Δήμο Θεσσαλονίκης και την Ιερά Κοινότητα του Αγίου Όρους, και ουσιαστικά αποτελεί τη λειτουργική συνέχεια της έκθεσης «Θησαυροί του Αγίου Όρους», που παρουσιάστηκε το 1997 από τον Οργανισμό Πολιτιστικής Πρωτεύουσας της Ευρώπης «Θεσσαλονίκη 1997».
Στεγάζεται στο κέντρο της πόλης, στην οδό Εγνατία 109, στο διατηρητέο κτίριο Νεδέλκου, το οποίο παραχωρήθηκε από τον Δήμο Θεσσαλονίκης για τις δραστηριότητές της.
Διοικείται από επταμελές Διοικητικό Συμβούλιο υπό την προεδρία του εκάστοτε Δημάρχου Θεσσαλονίκης, έχει δε ως επίτιμο Πρόεδρο τον εκάστοτε Πρωτεπιστάτη του Αγίου Όρους. Από τα υπόλοιπα έξι μέλη του Συμβουλίου τα τρία ορίζονται από τον Δήμο Θεσσαλονίκης και τα τρία από την Ιερά Κοινότητα του Αγίου Όρους. Τη θέση του Α΄ Αντιπροέδρου καταλαμβάνει ένα από τα Ιεροκοινοτικά Μέλη του Συμβουλίου. Τη θέση του Β΄Αντιπροέδρου ένα από τα μέλη που προέρχονται από τον Δήμο Θεσσαλονίκης.
Το Διοικητικό Συμβούλιο έχει πενταετή θητεία και ορίζεται στην αρχή της ανάληψης των καθηκόντων της νέας δημοτικής αρχής.
Οι σκοποί της Αγιορειτικής Εστίας
όπως περιγράφονται στο Καταστατικό της, είναι οι εξής:
- Η διαχείριση του διατηρητέου κτιρίου της πρώην κλινικής Νεδέλκου, ιδιοκτησίας του Δήμου Θεσσαλονίκης, επί της οδού Εγνατίας αρ. 109, όπου στεγάζονται τα θρησκευτικής-λατρευτικής και καλλιτεχνικής αξίας παράγωγα εκθέματα, καθώς και συναφείς προς αυτά δραστηριότητες και προγράμματα που αποτελούν λειτουργική συνέχεια της έκθεσης «Θησαυροί του Αγίου Όρους».
- Η οργάνωση και λειτουργία εκθέσεων που θα αναδεικνύουν τη μακρά μοναστική παράδοση του Αγίου Όρους, τον ρόλο εν γένει του ορθόδοξου μοναχισμού, την ιστορική και πολιτιστική διαδρομή του και τη μεγάλη πνευματική και πολιτιστική παρακαταθήκη και τη σύγχρονη αποστολή του Αγίου Όρους.
- Η οργάνωση βιβλιοθήκης με το σύνολο, ει δυνατόν, των εκδόσεων, ελληνικών και ξένων, για το Άγιον Όρος, τον ορθόδοξο μοναχισμό και τον βυζαντινό πολιτισμό.
- Η οργάνωση συνεδρίων, ομιλιών, συμποσίων και άλλων εκδηλώσεων, που θα υποστηρίζουν και θα προβάλλουν τους σκοπούς της Αγιορειτικής Εστίας.
- Η έκδοση επιστημονικών εργασιών, μονογραφιών, καταλόγων, ανατύπων κλπ. από τις βιβλιοθήκες των Ιερών Καθιδρυμάτων, τις εκδηλώσεις της Αγιορειτικής Εστίας ή τις επιμέρους συνεργασίες και ανατεθείσες μελέτες.