Μάιος - Δεκέμβριος 2006

Η έκθεση εστίασε στο πνευματικό και διοικητικό κέντρο του αγιορείτικου μοναχισμού. Τα μοναδικά κειμήλια από το αρχείο, τη βιβλιοθήκη και το σκευοφυλάκιο του Πρωτάτου, οργανωμένα σε τριες μεγάλες θεματικές ενότητες, Ιστορία-Τέχνη | Παράδοση | Περιβάλλον, παρουσιάστηκαν το 2006 στη Θεσσαλονίκη, για πρώτη φορά εκτός Αγίου Όρους, ανανεώνοντας την πνευματική επικοινωνία μεταξύ της Αθωνικής Πολιτείας και της πόλης του Αγίου Δημητρίου.

φωτογραφίες έκθεσης

• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
•  

φωτογραφίες Εγκαινίων

• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
•  

 

Το διοικητικό κέντρο των Καρυών υπήρξε τόπος συγκέντρωσης και διαφύλαξης πολύτιμων αντικειμένων από τα οποία μεγάλη ιστορική αξία έχουν τα έγγραφα στα οποία αποτυπώνονται οι βασικοί θεσμοί λειτουργίας της Αθωνικής Πολιτείας, καθώς και ζητήματα διευθέτησης αρμοδιοτήτων, ορίων των επιμέρους μονών, θεσμικά ζητήματα σε σχέση με τις πολιτικές και εκκλησιαστικές αρχές κλπ Το πιο σημαντικό έγγραφο είναι το πρώτο Τυπικόν του Αγίου Όρους του αυτοκράτορα Ιωάννη Τζιμισκή (972), στο οποίο υπογράφει και ο Όσιος Αθανάσιος ως ηγούμενος της μονής της Μεγίστης Λαύρας, την οποία ίδρυσε. Σώζεται στην πρωτότυπη μορφή του σε περγαμηνή και επικράτησε να ονομάζεται «Τράγος».

Το μεγαλύτερο τμήμα της Έκθεσης αποτέλεσαν εικόνες που εκπροσωπούν διάφορα καλλιτεχνικά ρεύματα της υστεροβυζαντινής και μεταβυζαντινής εποχής. Κάποιες από αυτές, συγκροτούν σύνολα επιστυλίων και δεσποτικών εικόνων καθώς προέρχονται από το τέμπλο του ναού του Πρωτάτου. Γενικά οι εικόνες πιστοποιούν ότι οι Καρυές υπήρξαν κέντρο καλλιτεχνικής παραγωγής αλλά και διαμόρφωσης καλλιτεχνικών τάσεων, όπως η περίφημη επιστροφή στην τέχνη του Πανσελήνου που εξέφρασε εκπροσώπησε ο μοναχός Διονύσιος ο εκ Φουρνά τον 18ο αιώνα τόσο ως καλλιτέχνης όσο και ως συγγραφέας.

Στην Έκθεση παρουσιάστηκαν επίσης σε εξαιρετική κατάσταση και πληρότητα τέμπλα, προσκυνητάρια, βημόθυρα, εξαιρετικά δείγματα της τέχνης των ξυλογλύπτων, τεκμήρια της αδιάλειπτης φροντίδας της Ι. Κοινότητας για την ευπρέπεια του ναού του Πρωτάτου. Μεγάλη ήταν, τέλος, η ποικιλία των έργων μικροτεχνίας, η οποία αποτελούταν από κάθε είδους λειτουργικά αντικείμενα, τα οποία αποτελούν αφιερώματα σεβασμού προς το σεπτό Ι. Ναό του Πρωτάτου, όπως δίσκοι, κατζία, λειψανοθήκες, αγιοποτήριο, σταυροί, καντήλια, αρτοκλασία, κιβώτια, προσκυνητάρια, κ.λ.π.

Σε χωριστή ενότητα παρουσιάστηκαν τα έγγραφα, πολύτιμα και μοναδικά, που μαρτυρούν την μακραίωνη ιστορία του Αγίου Όρους, την πνευματική και πολιτιστική επιρροή της Αθωνικής Πολιτικής στον Ορθόδοξο κόσμο.

Τέλος αξίζει μια αναφορά στα ζωγραφικά και φωτογραφικά ντοκουμέντα μέσω των οποίων, περιηγητές από τις αρχές του 17ου αιώνα αποτύπωσαν τεκμήρια και μαρτυρίες από την ζωή του Αγίου Όρους.

 

Επιστημονική Επιτροπή

Νικόλαος Νικονάνος, Ομότιμος Καθηγητής Βυζαντινής Αρχαιολογίας και Ιστορίας της Τέχνης, στο τμήμα Αρχιτεκτόνων της Πολυτεχνικής σχολής Α.Π.Θ.

Αθανάσιος Παλιούρας, Ομότιμος Καθηγητής τμήματος Ιστορίας και Αρχαιολογίας της Φιλοσοφικής Σχολής του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων.

Δρ. Ιωάννης Ταβλάκης, Προϊστάμενος 10ης Εφορείας Βυζαντινών Αρχαιοτήτων.

Δρ. Ιωακείμ Παπάγγελος, Αρχαιολόγος 10ης Εφορείας Βυζαντινών Αρχαιοτήτων.

Σκεπτικό της Επιστημονικής Επιτροπής: πατήστε εδώ

 

Μουσειολογική-Μουσειογραφική ομάδα

Γεώργιος Τριανταφυλλίδης, Αρχιτέκτων Μηχανικός, M. Arch., Επίκουρος Καθηγητής Πανεπιστημίου Θεσσαλίας

Δήμητρα Γουργιώτη, Αρχιτέκτων Μηχανικός

Μουσειολογική-Μουσειογραφική πρόταση: πατήστε εδώ

 

Παράλληλες εκδηλώσεις

Συνέδριο

Α' Επιστημονικό Συνέδριο / Άγιον Όρος: Το μεγαλείο του Πρωτάτου. Η διαχρονική συμβολή των Καρυών

ΕΚΔΟΣΕΙΣ

Άγιον Όρος - Κειμήλια Πρωτάτου (Κατάλογος έκθεσης)

Mount Athos – Treasury of Protaton (Συνοπτική αγγλ.έκδοση)