27 Ιανουαρίου – 15 Μαΐου 2010

Το εξαιρετικό έργο του Θεσσαλονικιού φωτογράφου Γιώργου Μουσικίδη, επιστημονικού συνεργάτη του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης και της Αρχαιολογικής Υπηρεσίας του Αγίου Όρους επί δεκαετίες, παρουσιάζεται σε έκθεση με την συνεργασία του Μουσείου Φωτογραφίας Καλαμαριάς «Χρήστος Καλεμκερής» στον εκθεσιακό χώρο της Αγιορειτικής Εστίας.

Η έκθεση συνοδεύεται από μοναδικό αφιερωματικό Λεύκωμα, το οποίο εξέδωσαν από κοινού η Αγιορειτική Εστία και το Μουσείο Φωτογραφίας Καλαμαριάς, εις το οποίο ανήκει η συλλογή φωτογραφιών.

Κείμενα για την προσωπικότητα και το έργο του Γιώργου Μουσικίδη στο Λεύκωμα έχουν γράψει οι Νίκος Μουτσόπουλος, Ομότιμος Καθηγητής του ΑΠΘ και ο Μίλτος Πολυβίου, Αρχιτέκτονας της 10ης Εφορείας Βυζαντινών Αρχαιοτήτων.

• 
• 
• 
•  

Αυτοβιογραφία 

Γεννήθηκα το 1933 στην Καλαμαριά από πρόσφυγες γονείς που ήρθαν στη Θεσσαλονίκη το 1922 από την Τραπεζούντα του Πόντου.

Η ενασχόληση μου με την φωτογραφία ξεκίνησε από τα μαθητικά μου χρόνια. Η πρώτη μου όμως ουσιαστική επαφή με την τέχνη της φωτογραφίας έγινε το 1948 όταν ξεκίνησα την μαθητεία μου πλάι στο διακεκριμένο φωτογράφο της Θεσσαλονίκης Γιώργο Λυκίδη, απ΄ τον οποίο διδάχθηκα τη φωτογραφία και στη συνέχεια εργάστηκα μαζί του για δώδεκα χρόνια.

Το 1963 έφτιαξα το δικό μου φωτογραφικό εργαστήριο ξεκινώντας έναν καινούριο, για την εποχή, κλάδο της φωτογραφίας, αυτόν της πανεπιστημιακής έρευνας. Παράλληλα, δίδαξα φωτογραφία στον κλάδο διακοσμητών της Τεχνικής Σχολής «Ευκλείδης» για δύο χρόνια.

Η φωτογραφική μου ματιά επηρεάστηκε έντονα από την επαφή και συνεργασία που είχα στο εργαστήριο μου με αρχαιολόγους και αρχιτέκτονες. Το 1980, στα πλαίσια της συνεργασίας μου, με τη 10η Εφορεία Βυζαντινών Αρχαιοτήτων, επισκέφτηκα για πρώτη φορά το Άγιο Όρος. Από τότε και επί σειρά ετών κατέγραψα με το φωτογραφικό μου φακό το μεγαλείο του ιερού αυτού τόπου, εκπληρώνοντας τις προσωπικές μου αναζητήσεις.

Το 1988 πραγματοποίησα την πρώτη μου ατομική έκθεση με φωτογραφίες του Αγίου Όρους.

Το 2002 σταμάτησα να ασχολούμαι επαγγελματικά με τη φωτογραφία και έφτιαξα ένα προσωπικό φωτογραφικό εργαστήριο στο οποίο περνώ τον ελεύθερο χρόνο μου μέχρι σήμερα.

 

Χαιρετισμός της Αγιορειτικής Εστίας

Στο πλαίσιο της σταθερής πολιτικής της Αγιορειτικής Εστίας να συνεργάζεται με τους φορείς της πόλης, αποδεχθήκαμε με ιδιαίτερη χαρά την πρόταση του κ. Χρήστου Καλεμκερή, Προέδρου του Μουσείου Φωτογραφίας του Δήμου Καλαμαριάς «Χρήστος Καλεμκερής», να οργανώσουμε από κοινού μια έκδοση και μια έκθεση φωτογραφίας για το Άγιον Όρος του συμπολίτη μας, φωτογράφου Γιώργου Μουσικίδη. Το πολύτιμο έργο του Γιώργου Μουσικίδη στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης με την επεξεργασία φωτογραφιών επιστημονικού χαρακτήρα και οι υπηρεσίες του στην Αρχαιολογική Υπηρεσία έχουν τύχει δημοσίας αναγνώρισης από τον ακαδημαϊκό κόσμο, τους αρχιτέκτονες και τους αρχαιολόγους.

Γενιές νέων επιστημόνων βρήκαν στο πρόσωπο του Γιώργου Μουσικίδη τον αφοσιωμένο συνεργάτη πάντοτε με εργασίες ποιότητας, χωρίς συμβιβασμούς και εκπτώσεις.

Ο Γιώργος Μουσικίδης γνώρισε και αγάπησε το Άγιον Όρος πολύ πριν το επισκεφτεί, από το φωτογραφικό υλικό των αρχαιολόγων και αρχιτεκτόνων της 10ης Εφορείας Βυζαντινών Αρχαιοτήτων, με τους οποίους έχει πολυετή συνεργασία.

 

Χαιρετισμός του Μουσείου Φωτογραφίας «Χρήστος Καλεμκερής» του Δήμου Καλαμαριάς

Κάθε φωτογραφική απεικόνιση του Αγίου Όρους έχει τη δική της μοναδικότητα όσο μοναδικό στάθηκε μέσα στο χρόνο και το χώρο το Περιβόλι της Παναγίας για την Ορθοδοξία και τον πνευματικό κόσμο εν γένει. Από την άποψη αυτή το αποτέλεσμα που αποτύπωσε ο φακός ενός φωτογράφου με την διαδρομή και το έργο του Γιώργου Μουσικίδη στην πόλης της Θεσσαλονίκης δεν θα μπορούσε παρά να τύχει άμεσης αναγνώρισης. Η επιθυμία του ίδιου του φωτογράφου το υλικό αυτό να καταστεί «κτήμα ες αεί» για όλους όσους αγαπούν το Άγιο Όρος αλλά και για την ίδια την τέχνη της φωτογραφίας υπήρξε για το Μουσείο μας, στο οποίο έκανε την τιμή να παραχωρήσει το αρχειακό υλικό του, αυτονόητη υποχρέωση και ελάχιστος φόρος αναγνώρισης στον ίδιο και το έργο του.

Ο πρόεδρος του Μουσείου, Χρήστος Καλεμκερής

Ο Άθως είναι αφιερωμένος στην Παναγία και οι μοναχοί με στοργή τον ονομάζουν «το Περιβόλι της Παναγίας».

Εκεί στην πανάρχαια χερσόνησο της Ακτής βρίσκεται η μοναδική μοναστική πολιτεία της οποίας ο πληθυσμός είναι αποκλειστικά ανδρικός. Στον γαλήνιο και απόκοσμο τόπο μπορεί ο μοναχικός διαβάτης να αφουγκραστεί όχι μόνο τον ήχο από το θρόισμα της πεταλούδας, αλλά παράλληλα και τον απόηχο από τα δικά του πατήματα, που μεγαλώνει, διαχέεται και ταράζει την απέραντη σιωπή.

Στην κατανυκτική ατμόσφαιρα του εσωτερικού των εκκλησιών, στις αδιάκοπες ολονυχτίες στον αχνά φωτισμένο χώρο από το φως των κεριών διακρίνονται οι όσιες μορφές των μοναχών που καταμετρώντας αθόρυβα τα κομποσκοίνια τους προσεύχονται νοερά.

Ο χρόνος στο Όρος λαμβάνει άλλες διαστάσεις – επικαλύπτεται, επαναλαμβάνεται και επιστρέφει.

Οι φυσιογνωμίες των άγιων και των βυζαντινών αυτοκρατόρων συγχέονται με την παρουσία των ζώντων.

Η απεικόνιση των οσίων μορφών και των ιστορικών προσώπων, των δωρητών, ευεργετών και κτητόρων συγχέεται συχνά μέσα στην αγρυπνία της εωθινής ακολουθίας με τις ασκητικές μορφές των μοναχών, ιδιαίτερα των γερόντων που τα γόνατα τους έχουν σκληρυνθεί από τις άπειρες γονυκλισίες και τις μετάνοιες.

Οι φυσιογνωμίες στους τοίχους απεικονίζουν συχνά ασκητικές μορφές που ήσαν και στρατιώτες, ανώτεροι αξιωματούχοι του Βυζαντίου και δωρητές που πάντα υπήρξαν υπέρμαχοι της ορθοδοξίας.

Απόσπασμα από το καταχωρημένο στην ομώνυμη έκδοση κείμενο του Ομότιμου Καθηγητή του ΑΠΘ κ. Νίκου Μουτσόπουλου

 

Ο Γιώργος Μουσικίδης άσκησε επί δεκαετίες το επάγγελμα του φωτογράφου έχοντας ως σχεδόν αποκλειστικό αντικείμενο τη δουλειά στο εργαστήριο και συγκεκριμένα τη λήψη και την επεξεργασία φωτογραφιών επιστημονικού χαρακτήρα. Θα μπορούσε να πει κανείς πως το μεγαλύτερο μέρος των φωτογραφιών που χρησιμοποιήθηκαν στα αρχεία, στις δημοσιεύσεις και στις ανακοινώσεις των γιατρών, των αρχαιολόγων και των αρχιτεκτόνων στις πανεπιστημιακές σχολές, στα μουσεία και στις εφορείες αρχαιοτήτων ολόκληρου του βορειοελλαδικού χώρου έχει περάσει από τα χέρια του. Αλλά και για όσους υπήρξαμε φοιτητές της αρχιτεκτονικής στο πανεπιστήμιο της Θεσσαλονίκης ο Μουσικίδης αποτελούσε ένα μόνιμο και αξιόπιστο συνεργάτη σε όλη την διάρκεια των σπουδών μας, μια εγγύηση ότι η φωτογραφική κάλυψη των εργασιών μας, από το πρώτο έτος ως τη διπλωματική, θα ήταν αυτή που έπρεπε, ανεξάρτητα από την ποιότητα των λήψεων που είχαμε κάνει. Θυμάμαι πως λέγαμε χαριτολογώντας ότι ήταν ικανός να τυπώσει από το φιλμ που του δίναμε το θέμα που θέλαμε ακόμη και αν δεν το είχαμε φωτογραφίσει.

Απόσπασμα από το καταχωρημένο στην ομώνυμη έκδοση κείμενο του Αρχιτέκτονα της 10ης Εφορείας Βυζαντινών Αρχαιοτήτων κ. Μιλτιάδη Πολυβίου